یک نامه…

در تکاپوی همگرایی غربی، عبری و عربی در سال‌ها، ماه ها و روزهای اخیر و با هدف خدشه به رحمانیت اسلام و حقانیت جمهوری اسلامی، باری دیگر عمق دانایی و هوشمندی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به کمک دستگاه دیپلماسی کشور آمد و تلاشی دیگر برای برافراشته نگه داشتن پرچم اسلام شکل گرفت، تلاشی که نمونه بارز دیپلماسی عمومی به شمار می آید. دیپلماسی عمومی عبارت است از ارتباطات معطوف به منافع ملی یک کشور از طریق ارتباط با مردم خارج از مرزهای جغرافیایی یا به عبارتی دیگر، اقداماتی برای تعامل و ارتباط با دیگر ملل و اندیشه ها که هدف از آن، استقرار و استمرار ارزش ها و سیاست های نظام مورد نظر در جوامع دیگر است. در همین راستا نامه مقام معظم رهبری با جهت گیری هوشمندانه نیاز به ارتباط و تعامل با خارج از مرزهای جغرافیایی در شرایط حاضر، گامی مهم در اثرگذاری دیپلماسی عمومی است. با اهمیت یافتن افکار عمومی در دهه های اخیر، کشورها تلاش دارند تا با استفاده از تمامی ظرفیت های موجود خود افکار عمومی را همراه کرده و حقانیت خود را به اثبات برسانند. بر این اساس، مخاطب قلمداد کردن افکار عمومی در شرایط فعلی ، هوشمندی دیگری از رهبر انقلاب است که به جای مخاطب قرار دادن دولت ها و حکومت، با مردم و افکار عمومی صحبت کرده اند.

موضوع کلیدی در دیپلماسی عمومی، شناخت دقیق مخاطبان است؛ در این زمینه نامه رهبر معظم انقلاب در مخاطب قرار دادن جوانان غربی که از معیارهای دوگانه رهبرانشان به ستوه آمده اند، تشنه شناخت دقیق و به جای تخقیر و سرکوب نیازمند دانستن بیشتر بوده و همانند تمامی جوانان تبلور صداقت و آینده سازی هستند، تدبیری زیرکانه است که محدوده دسترسی و اثرگذاری پیام را گسترش خواهد داد. اهمیت دیپلماسی عمومی در ارتقای وجهه کشور است و ساز و کاری است که به طور مستقیم بر قدرت کشور اثر می گذارد. در این راستا ، استقبال جوانان جهان از دو نامه ایشان در فضای مجازی به طور مستقیم عناصر قدرت جمهوری اسلامی ایران را تقویت کرده  و تلاشی پویا برای به حاشیه رانده شدن هجمه های جبهه های رسانه ای استکبار به شمار می آید.

نکته مهم دیگری که از متن نامه مقام معظم رهبری به چشم می آید، مهارت های خاصی است که پیش نیاز دیپلماسی عمومی و برقراری ارتباط با افکار عمومی است. در این رابطه اشاره به عیان بودن صداقت، صبر و بردباری، غیر تهاجمی بودن، همراهی و نزدیکی بادردها و آلام غربی‌ها، تلفیق اخساسات و منطق، داشتن درک سازنده و مثبت از حوادث اخیر ، چاره اندیشی برای رفع بحران و ...، حس اعتماد و بصیرت را در وجود هر خواننده ای بیدار و او را وادار به تفکر می کند. تلاش رهبری برای تغییر تصویر و توصیف رسانه های جهانی از اسلام و مدیریت بحرانی که توسط رسانه ها به نام اسلام پوشش داده می شود، اوج دیپلماسی عمومی در نامه ایشان به جوانان غربی است؛ تلاشی که سیاستمداران نخبه و بزرگ جهانی گاه سالها برای رسیدن به آن تلاش کرده و البته در بسیاری از موارد نیز ناکام بوده اند. با تفاسیر فوق اغراق نخواهد بود اگر نقش این نامه در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را اوج دیپلماسی عمومی بخوانیم چرا که در شرایطی که هجمه های شوم نفاق بر پیکره جمهوری اسلامی ایران از 4 سوی جهان گسیل می شود، ابتکار سخن گفتن با جوانان از منظر اسلام ناب محمدی در قالب مفاهیمی ساده اما پر مغز ، هنری بود که هرچند انتظار آن از دستگاه های متولی می رفت اما از بیت رهبر معظم انقلاب به جهان مخابره شد و تعاملی شفاف در قالبی نو را با جهانیان به ارمغان آورد. لذا بر همه، از مسئولان گرفته تا جامعه و الخصوص جوانان ایران اسلامی ضروری است که همت عالی خود را بر انتشار سریع و هدفمند این ابتکار رهبر انقلاب به کار بسته تا اثر بخشی این دیپلماسی عمومی هوشمندانه دو چندان شده و انگشت حیرت استکبار جهانی همچنان برای چگونگی مقابله با فقه پویای تشیع بر دهان بماند. همچنین ، امید است دستگاه سیاست خارجی و نهادهای فرهنگی و رسانه ملی به عنوان مسئولان تبلیغ هویت انقلاب اسلامی ایران در خارج از کشور در ابلاغ پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی موفق عمل کنند.

دکتر محمد اخباری دانشیار جغرافیای سیاسی